‘Het zijn haar songs en coverkeuze die haar een plaats geven in het betere segment van het gild der country singer-songwriters’

Justine Vandergrift is een Canadese singer-songwriter in een stijl die je als country mag omschrijven. Maar zoals dat tegenwoordig gaat, eet ze van vele walletjes, wat vooral in de coverkeuze wonderwel tot uiting komt. Ze komt uit een kleine plek in het uitgestrekte en weinig bevolkte Alberta, maar is verhuisd naar Calgary in het zuiden van Alberta, niet zo ver van de Rocky Mountains. Met 1, 2 miljoen inwoners is Calgary de derde grootste stad van Canada. De bijnaam is Cowtown en het symbool is de witte cowboyhoed, misschien de reden waarom ze er één draagt, dan wel een bruine.

Justine heeft, zoals we konden vermoeden, Nederlandse roots. Beide grootouderparen emigreerden naar Canada om er te boeren, samen met zovele andere Nederlanders. ‘Onze naam werd toen nog ‘Van der Grift’ geschreven’, zegt ze daarover en voegt eraan toe dat ze de afgelopen uren voor het concert de namen van de andere pioniers in Nederland op de winkels en reclames ziet, zoals ‘De Wit’. De Canadezen spreken haar vaak aan als ‘Vanderbilt’, naar de Amerikaanse familie van Hollandse komaf, maar zo rijk is ze (voorlopig) niet. Haar eerste concerten in het vaderland van haar voorouders hebben dan ook iets van een bedevaart, een soort van een homecoming, waarbij het haar enkel spijt dat ze de taal (nog) niet machtig is. Maar de liedjes die de grootjes haar leerden (‘Sinterklaas Kapoentje’ en ‘‘k Zag twee Beren’) kent ze nog uit het hoofd. Ze pakt er graag mee uit, maar het is geen show: Justine is gewoon zichzelf, een alleraardigste flapuit, de charme in persoon, die je binnen de kortste keren inpakt.

Ze zingt ook zoals ze gebekt is, en al is ze dan niet de meest overdonderende van de performers in het veld, je went vlug aan haar totaal eigen stijl. Eerst denk je dat ze nog podiumervaring mist, maar nee, ze is nu eenmaal zo: kwetsbaar, soms haast fluisterend en schijnbaar een beetje onzeker, maar dat went. Je hangt dra aan haar lippen, en da’s niet alleen omdat ze zo’n goeie songs heeft. Die keuze voor de eigen stijl, dat heeft ze geleerd via Tom Waits, wiens ‘Hold On’ (uit ‘Mule Variations’, 1999) ze in het solobegin van het concert een pakkende uitvoering meegeeft. ‘Ik zong het vroeger zoals Tom’, waarna ze even gromt als de man uit Pomona, Californië, ‘Maar dan had ik snel mijn stem kapot gemaakt. Ik heb toen beslist te zingen zoals mijn eigen stem me dat oplegt’. Ze kon er gerust aan toegevoegd hebben: ‘Tot spijt van wie ’t benijdt’.

Je zal ze dus bezwaarlijk sympathieker of innemender vinden dan Justine Vandergrift. Maar dat volstaat niet natuurlijk. We lieten het al vallen: het zijn haar songs en coverkeuze die haar een plaats geven in het betere segment van het gild der country singer-songwriters. Dat eigen werk is afkomstig van drie en een halve cd. Dat vergt uitleg: ze heeft officieel drie platen: ‘Yes Alright OK’ (2011), ‘So Far…’ (2012) en ‘Sailor’ (2015) Er is intussen echter een vierde, ‘Stay’, die pas in februari uit in het thuisland uitkomt. Maar ze had al exemplaren mee op deze Europese toer. Da’s logisch want ze speelt vooral uit die komende cd.

Na een korte soloronde roept ze de Delivery Men op het podium, een Nederlands ad hoc gezelschap, dat haar op het Hollandse luik van de Europese toer begeleidt. Het zijn duidelijk lieden met ervaring in dit soort werk, want, al was dit nog maar hun derde concert samen (na een beperkte repetitietijd), de band bleek perfect mee. Ze betekenden een uitgesproken meerwaarde voor Justines songs: gitarist Dennis Flinterman speelde knappe solo’s in de twee bluessongs die Vandergrift bracht, waarbij een fraaie uitvoering van ‘When Things Go Wrong (It Hurts Me Too)’, bekend via Big Bill Broonzy, maar gepend door Tampa Red. Bassist Martin Van der Zwan en percussionist Dim Veldhuisen zijn de functionaliteit in persoon.

Vandergrift bracht natuurlijk ook ouder werk met de openers van haar eerste ‘Yes Alright Ok’ als blikvangers: ‘I Stand In The Way Of Wrecking Balls’, dat nét voor ‘Wrecking Ball’ van Miley Cyrus uitkwam. ‘Waiting For Nothing’ werd in 2015 opgepikt voor een Duitse documentaire, zodat ze in de vorige concerten in Duitsland niet geheel uit het niets kwam. Hier, zoals elders, was dat gelegenheid om even uit te weiden over de songs, iets waarvan ze zich altijd even goedlachs, ontwapenend en toch informatief kweet. Uit ‘Sailor’ diepte ze ‘Jennie’ op, over een Nederlandse immigrante en haar familie, die gul haar levenswijsheid en goed humeur met Justine deelde. Deze ‘wonderful woman’ stierf in 1992, maar de herinnering is blijvend.

‘Stay’, een album waarop ze vocaal heel veel progressie heeft gemaakt, kwam dus uitgebreid aan bod met het titelnummer (tevens single), het al even sterke ‘American Dream’, dat onderstreept dat ze een klare en kritische kijk op de dingen heeft, het hoogst charmante ‘Crazy Enough’, het dieper gravende ‘Under Your Shell’ (prachtig beeld, overigens!) en ‘Hold Your Head High’, dat ze schreef: raadgevingen voor haar jongere zuster, die ooit een losbol was, maar in het verre Nieuw-Zeeland haar evenwicht vond. We vertelden Justine achteraf: ‘That’s a song that Joni Mitchell forgot to write’, iets wat ze als een groot compliment opvatte… en ook zo bedoeld was. De covers vervolledigden het beeld van deze artieste, die ook hier zorg aan besteedt. Ze liet niet na de gepaste duiding te geven: ‘This Must Be The Place’ van David Byrne is haar favoriete lied, bekende ze. Ze veroverde alle harten met een uitgekiende mix van ‘I’d Rather Go Blind’ van Etta James (Ellington Jordan schreef de basis, Etta James werkte de song af, maar gaf de auteursrechten aan haar toenmalige man Billy Foster) en het gelijklopende ‘Tennessee Whiskey’ van Chris Stapleton.

In de bissen kreeg ze de aanwezigen aan het zingen met ‘Heart Of Gold’ van de welbekende Canadese treurwilg, wiens naam ons nu heel even ontsnapt. Tja een Canadese zangeres kan moeilijk een concert spelen zonder verwijzing naar Neil Young! (al liet ze ons verstaan een ook grote fan te zijn van Gordon Lightfoot en Bruce Cockburn, bij voorbeeld) Naast ‘Hold Your Head High’ was er nog een hoogtepunt in het eigen werk, song waarmee ze het formele concert afrondde, zonder de Delivery Men. Ze ging er zelfs vlak voor het publiek voor staan, als het ware unplugged. De titel werd haar door een goeie kennis aangereikt: ‘Heaven Is A Place On Earth That Everyone Walks By’: een zeer sterke gedachte, die ze krachtig verwoordde maar ingetogenr brengt.

Finaal afsluiten deed ze, niet onverwacht, met een kerstliedje om ons ‘happy holidays’ toe te wensen: het aloude ‘Merry Christmas Baby’ haalde ze daarvoor van, heu, stal. Johnny Moore’s Three Blazers brachten het uit in 1947 (Johnny schreef eraan mee), maar de meesten kennen het wel van Elvis Presley (ook Bruce Springsteen, Bonnie Raitt, B.B. King en… Otis Redding, Billy Idol en The Monkees hoorden bij de tientallen die het coverden) Justine Vandergrift is vast van plan om vaker naar het oude continent af te zakken. Wedden dat ze in onze lage landen een graag gehoorde en geziene huishoudnaam wordt? Vanaf nu staat ze alvast bij ons in onze memorie ge… heu… grift.

Antoine Légat.

Foto's © Adri Voogdt